Aan welke eisen moet ik voldoen als ik ga verbouwen?

Relevante aspecten

De regels voor bouwen en verbouwen zijn alleen van toepassing indien sprake is van het daadwerkelijk veranderen of verbouwen van een bouwwerk. Is alleen sprake van het wijziging van de functie dan gelden de bouwvoorschriften niet. Er wordt immers niet gebouwd! Bij functiewijziging geldt dat het bestaande gebouw mimimaal moet voldoen aan de eisen voor bestaande bouw voor de nieuwe gebruiksfunctie. Wordt de functie van een school veranderd in wonen dan is dat vanuit de bouwregelgeving toegestaan zolang de nieuwe woningen maar minimaal voldoen aan bestaande bouw. Wordt er bij die functiewijziging ook verbouwd, dan gelden de verbouwvoorschriften uit het Bouwbesluit.

Wat is verbouw?

Verbouw is gedefinieerd als "het geheel of gedeeltelijk vernieuwen of veranderen of het vergroten van een bouwwerk". Alle wijzigingen aan een bestaand bouwwerk zijn dus te zien als 'verbouw': van het plegen van onderhoud ('veranderen') tot het herbouwen van een pand na een brand ('geheel vernieuwen') en alles wat daar tussen zit.

Hoe bepaal ik welke regels van toepassing zijn?

Artikel 1.12 van het Bouwbesluit 2012 bepaald dat verbouw moet voldoen aan de nieuwbouweisen tenzij anders is voorgeschreven bij de respectievelijke eisen. In bijna alle gevallen is dat zo: in het Bouwbesluit 2012 is per afdeling terug te lezen aan welke eisen voldoen moet worden bij verbouw. Welke regels van toepassing zijn wordt als volgt bepaald: 

1) Bepaal of sprake is van nieuwbouw of of verbouw
2) kijk in de betreffende afdeling van het Bouwbesluit of er sprake is van een artikel met de titel ‘verbouw’
3a) Nee? In dat gevel zijn de nieuwbouweisen van toepassing
3b) Ja? Lees het artikel nauwkeurig om te kijken welke voorschriften op de verbouwing van toepassing zijn.

De algemene eis bij verbouw is dat een bouwwerk door een verbouwing niet slechter worden. De minimale kwaliteit na een verbouwing moet minimaal gelijk zijn aan de kwaliteit voor de verbouwing. Wordt bijvoorbeeld een gevel van een woning vervangen dan moet de geluidsisolatie van de nieuwe gevel minimaal gelijk zijn aan die van de oude gevel. Dit wordt het ‘rechtens verkregen niveau’ genoemd als aanvullend aan een aantal voorwaarden wordt voldaan:

1. De kwaliteit na verbouw moet minimaal voldoen aan het niveau bestaande bouw, de minimale eisen in het Bouwbesluit. De kwaliteit hoeft niet hoger te zijn dan de nieuwbouweisen.
2. De kwaliteit moet legaal zijn verkregen. Of wel de kwaliteit moet het gevolg zijn van legale bouwactiviteiten. In veel gevallen is bij nieuwe gebouwen het rechtens verkregen niveau dan ook gelijk aan het vergunde niveau.

Het resultaat van een een verbouwing is dus altijd ten minste de kwaliteit die voor de verbouwing aanwezig was en altijd beter dan bestaande bouw.

Aandachtspunten

  • Controleer altijd in de aansturingstabel of het verbouwartikel is aangestuurd voor gebruiksfunctie die je aan het verbouwen bent. Is dat niet het geval dan zijn de nieuwbouweisen van toepassing.
  • Er zijn een aantal uitzonderingen op het rechtens verkregen niveau, zo moeten rookgasafvoeren ook bij verbouw altijd aan de nieuwbouweisen voldoen. Lees de artikelen dus goed na!
  • Bij verbouw geldt voor de weerstand tegen branddoorslag en brandoverslag (WBDBO) een minimumeis van 30 minuten. Ga je een brandscheiding verbouwen of nieuw maken dan geldt dat deze moet voldoen aan het rechtens verkregen niveau met een minimum van 30 minuten. Een brandscheiding van 60 minuten moet dus 60 minuten blijven. Een nieuwe brandscheiding zal dus altijd minimaal 30 minuten moeten zijn.
  • Voor aan- en uitbouwen en dakkapellen van woningen en bij vervanging van meer dan 25% van de schil van een gebouw geldt dat altijd aan de nieuwbouweis qua warmteweerstand (isolatie) moet worden voldaan.

Welke regels gelden er bij installaties?

Op het vervangen of nieuw aanbrengen van installaties zijn op grond van artikel 1.12 altijd de nieuwbouwvoorschriften van toepassing. Bij verbouw van installaties geldt het rechtens verkregen niveau. Wordt een brandmeldinstallatie uitgebreid dan moet die uitbreiding minimaal aan de eisen voldoen van de installatie zelf. Natuurlijk moet te allen tijde worden voldaan aan bestaande bouw, voor een brandmeldinstallatie NEN 2535: 1996.

Het veiligheidsniveau bepaal je zelf!

In de oude situatie bepaalde de gemeente – binnen de grenzen die het Bouwbesluit toeliet – of bij verbouw ontheffing van de nieuwbouw verkregen kon worden. Mede gezien de grote hoeveelheid leegstaande kantoren is gekozen voor een flexibelere regeling waarbij de initiatiefnemer zelf bepaald wat de uiteindelijke kwaliteit bij verbouw en functiewijziging wordt. Hij of zij mag daarbij kiezen voor het laagst toegestane niveau, vaak bestaande bouw. Gevolg is een pand met beduidend lagere kwaliteit dan nieuwbouw met alle mogelijke gevolgen van dien. Denk hierbij aan klachten over geluidoverlast, een grotere kans op het verloren gaan van pand bij brand in verband met de lagere WBDBO, etc. Bepaald daarom zelf de kwaliteit. De wetgeving is het minimum en moet niet het uitgangspunt zijn…

Samenvatting aandachtspunten

  • Bij verbouw moet worden voldaan aan het rechtens verkregen niveau
  • Het rechtens verkregen niveau is de huidige kwaliteit met als minimum het niveau bestaande bouw. Meer dan nieuwbouw is nooit verplicht
  • Het Bouwbesluit kent een aantal minimale eisen bij verbouw, zoals 30 minuten WBDBO
  • Let op bij toepassing van de verbouwvoorschriften: ieder artikel ken zijn eigen voorschriften. Lezen dus!
  • Het verbouwniveau is vooral bij verbouw en functiewijziging vaak niet meer dan het niveau bestaande bouw. Het is aan de initiatiefnemer / opdrachtgever zelf te bepalen of dit voldoende is. Het is aan adviseurs om duidelijk te maken wat deze minimale kwaliteit bij verbouw is.

Kennisproducten

Bekijk ook

Gerelateerde rubriek

Gerelateerde thema's

Gerelateerde vragen

Zoek in vragen