Gelden er speciale regels voor hoge gebouwen?

Voor grote en hoge gebouwen gelden zwaardere brandeisen dan voor kleine gebouwen. Dat zie je ook terug in de bouwvoorschriften in het Bouwbesluit: hoe groter of hoger het gebouw, hoe zwaarder bijv. de sterkte van de constructie moet zijn. Voor echt hoge gebouwen zijn de risico's bij brand voor aanwezige personen, voor de directe omgeving en voor de brandweer groter en specifieker dan voor gangbare gebouwen. Daarom worden voor gebouwen boven de 70 m hoogte extra eisen gesteld.

Relevante aspecten

Hoe hoger het gebouw, hoe langer de ontruiming ervan duurt. Ook is de inzettijd voor de brandweer groter. Het is lastiger om voldoende bluswater op grote hoogte te krijgen. Brandweermateriaal omhoog transporteren is intensiever. Een uitslaande brand bij een hoge gevel is niet van buitenaf te bestrijden. De gevolgen van een gebouwinstorting zijn ernstiger dus moet de zekerheid dat dit niet gebeurt, groter zijn.  Tot slot geldt voor een groot gebouw (veel verdiepingsvloeren boven elkaar) een groter risico op brand dan bij een klein gebouw. Dit soort aspecten vormt de aanleiding om extra voorzieningen te eisen. Bijvoorbeeld boven 20 m hoogte is de brandweerlift verplicht om brandweermateriaal te kunnen transporteren, boven 70 m wordt één brandweerlift niet meer voldoende geacht.

Regelgeving

Het Bouwbesluit beschouwt gebouwen met een gebruiksgebied hoger dan 70 m als een bijzondere categorie (afdeling 2.14 van het Bouwbesluit). De eisen voor gebouwen boven de 70 m zijn landelijk niet in detail ingevuld. Op basis van gelijkwaardigheid worden de extra benodigde specifieke brandveiligheidsmaatregelen op elkaar afgestemd. In nauw overleg met het bevoegd gezag, meestal vertegenwoordigd door de brandweer, worden de specifieke maatregelen vastgesteld en opgenomen in de omgevingsvergunning voor het bouwen. Het bepalen van de specifieke brandveiligheidsmaatregelen kan projectspecifiek worden gedaan, maar veelal wordt hiervoor ook de Handreiking Brandveiligheid in hoge gebouwen van SBRCURnet ingezet. In deze handreiking worden alle aspecten van hoogbouw en de daarbij behorende mogelijke maatregelen benoemd en gekwantificeerd. Daarmee biedt het een praktisch handvat om snel overeenstemming te bereiken tussen initiatiefnemer, vertegenwoordigd door bijvoorbeeld een architect of brandveiligheidsadviseur, en het bevoegd gezag, meestal vertegenwoordigd door de brandweer.

Vergunning en handhaving

Omdat het Bouwbesluit de beoordeling aan de vergunningverlener overlaat moet bij het ontwerp tijdig overlegd worden over de uitgangspunten om het gebouw brandveilig te maken. Daarna is het net als bij lagere gebouwen de verantwoordelijkheid van de gebouweigenaar dat aan de eisen voldaan blijft worden.

Risico's bij regulier gebruik

Net als bij gewone gebouwen moeten de veiligheidsvoorzieningen blijven functioneren. Maar omdat de vereiste voorzieningen bij hoge gebouwen uitgebreider zijn, gelden strenge eisen voor onderhoud en controle van de voorzieningen. En zelfs  tijdens de bouw moet al rekening gehouden worden met brand.

Nadere toelichting

Op het moment dat een hoog gebouw gebouwd wordt, is er al risico op brand. Boven de 20 m. is dit voor de brandweer al niet meer met eigen materieel vanaf de buitenzijde te bereiken (maximale hoogte ladderwagen). Daarom worden vanaf 20 m hoogte sommige brandveiligheidsvoorzieningen al verstandig geacht of zijn ze zelfs verplicht.

Risico's bij brand

De veiligheid van personen is het belangrijkste. De manier van ontruimen vormt de basis van het ontwerp van de brandveiligheidsvoorzieningen. Soms is dat de (gewone) ontruiming van het hele gebouw, soms is dat slechts een gebouwdeel en soms is dat ontruiming in verschillende fasen. Met ontruimingsoefeningen wordt de organisatie hierop getoetst en op peil gehouden.

Aandachtspunten: Hoe houd je de risico's acceptabel?

De veelgebruikte handreiking Brandveiligheid in hoge gebouwen van SBRCURnet stelt sinds 2014 altijd een automatische blusinstallatie verplicht, zodat het risico op een goed ontwikkelde brand al flink gereduceerd wordt. Daarnaast gelden  zware brandveiligheidseisen voor de draagconstructie van het gebouw (voorkomen instortingsgevaar) en voor andere brandbeveiligingsinstallaties, zoals voor de signalering van brand.

Samenvatting aandachtspunten

Bij het ontwerp van een hoog gebouw moet je tijdig overleggen met het bevoegd gezag die de omgevingsvergunning verleent. Hoogbouw is altijd maatwerk. De standaardregels van het Bouwbesluit voor lagere gebouwen zijn niet voldoende. De uitgangspunten voor de ontruiming bij brand vormen de basis.